Watervleermuizen in gebouwen

Aanvulling op de watervleermuizen in gebouwen vraag

Kerk in 't Veld (Noord-Holland)

Jan WOndergem is wel eens op de kerkzolder zelf geweest, maar er zijn geen vleermuizen waar te nemen. Soms belt de koster/pastoor op die er naast woont dat ie een dooie heeft gevonden.

Het aantal dieren wordt bepaald door uitvliegers te tellen. Das niet zo makkelijk. Het is een gemengd verblijf met laatvleigers. De laatvliegers komen wel uit andere gaten dan de watervleermuizen. Het aantal dieren blijft een schatting. Op een gegeven momement is het te donker om nog te tellen en je kan het moeilijk met de detector horen omdat de uitvlieggaten erg hoog zitten. Bovendien staan er veel bomen omheen en gaan de eerste dieren alweer naar binnen.

resultaten:
in najaar 2006 is de zolder behandeld tegen houtworm e.d., vlak daarvoor zijn Jan Wondegem en ik daar geweest om dieren te zoeken.
geteld 18-06-07 22.45-23.30 uur 152 watervleermuizen en 15 laatvliegers (toen was t ècht te donker)
geteld 31-05-08 291 watervleermuizen en 5 laatvliegers
in 2009 niet geteld

groetjes,
Petra Vlaming

sinds de afronding van het Vleermuis Atlas Project zijn er in Noord-Brabant enkele tientallen nieuwe verblijfplaatsen van watervleermuizen in bomen gevonden. Deze zomer op de Mattemburgh (bij Bergen op Zoom) nog een boom met naar ik meen meer dan 100 watervleren. Dit was een gemengde groep met rosse vleren waarvan de uitvliegers gefilmd zijn. Ronald van Os heeft de beelden en als het goed is heeft hij de telling aan de hand daarvan uitgevoerd (hoewel ook daaraan het onderscheid met rosse vrij lastig is). Vandaar dat ik niet het exacte aantal weet.
In 1997 heb ik samen met Kamiel een inventarisatie van de Loonse en Drunense Duinen uitgevoerd, en daarbij kwam de watervleermuis als algemeenste boombewonende vleermuissoort uit de bus. Er zijn weinig gebieden in Brabant en Nederland met zo weinig water!
Groepen met watervleren zitten regelmatig over meerdere bomen verspreid waardoor tellingen niet altijd een goede indruk geven van aanwezige aantallen. Mijn indruk is dat er vaak tussen de 30 en 50 volwassen vrouwtjes in kraamkolonies zitten. Ruimtegebrek speelt denk ik geen rol; holten die ik van binnen gezien heb waren nooit vol, in tegendeel, er kon makkelijk het dubbele bij. Ook het verpreiden van groepen over meerdere bomen maakt het onlogisch dat er sprake zou zijn van ruimtegebrek.

Dat je kasten noemt als 'gebouw bewoning' vind ik tamelijk krom; een kast is toch veel eerder te vergelijken met een boom? (waar zo'n kast ook aanhangt).

In Den Bosch is de Binnendieze een zomerverblijfplaats van watervleermuizen. Dat zou ik wel als een gebouw typeren. De aantallen zijn echter laag, voor zover we deze goed kunnen bepalen door gaten te inspecteren. Een maand geleden heb ik, voor het eerst sinds tijden, in de zomer een bezoek gebracht aan de Binnendieze, en hebben we daar (even uit mijn hoofd) zeven watervleermuizen gevonden. Hiervan zijn opnamens gemaakt voor het programma 'Natuur in de stad', vermoedelijke uitzenddatum 17 december. Die opnamens waren ook de reden voor het zomerbezoek aan de Binnendieze, bezoeken blijven meestal beperkt tot de winter.

Het is overigens zo dat we de watervleermuis pas sinds eind jaren '70 als boombewoner kennen; voordien was er een handje vol waarnemingen van watervleren in bomen, en meer ervan in gebouwen. Naar mijn stellige overtuiging hebben we véél meer kennis over vleermuizen in gebouwen dan in bomen, omdat wij mensen nu eenmaal ook in gebouwen wonen, en daardoor veel vaker informatie daarover krijgen. En evenzeer ben ik ervan overtuigd dat iig. in Zuid-Nederland de watervleermuis voor het overgrote deel bomen bewoond. Ik heb veel informatie om dat te onderbouwen (waaruit hierboven een kleine greep), inclusief vangsten van uitvliegende dieren of een andere betrouwbare determinatie.

groet
Peter

Hierbij een (oude) waarneming in Noord-Holland. Waarschijnlijk in 2000 (maar ik kan er een jaar naast zitten) een dode watervleermuis door de bewoner gevonden op zolder van een woning in de Beemster (geslacht weet ik helaas niet, daar was ik toen niet zo mee bezig) Km hok: 124/513. Er is maar een dier gevonden, maar de eigenaar/bewoner had vaker vleermuizen gezien. Ik ben er daarna nooit meer geweest - 't ligt toch wel erg ver van Hilversum af. En zeker weten van een watervleermuis. Overigens, Kees Kapteijn melde onafhankelijk van deze melding, in dezelfde periode ook de aanwezigheid van watervleren in die hoek van de polder.

Groet Peter

Beste allen,

Ik vroeg me af hoeveel verblijfplaatsen van watervleermuizen in gebouwen (huizen, kerken, kasten, bruggen etc) in Nederland bekend zijn. Volgens mij veel meer dan we vermoeden. Waar zouden de meeste gebouw verblijven liggen: in bosrijke omgeving of juist in bosarme omgeving? En hoe zit het met de koloniegrootte van dit soort verblijven? In een willekeurige kerk passen denk ik veel meer watervleermuizen dan in een boomholte.

Ik heb een voorlopig overzicht gemaakt van waarnemingen van watervleermuizen. Volgens de atlas 1997 zijn er in Nld 189 locaties vastgesteld (totaal 4857 dieren), met ca 27,6 individuen per verblijf. Het maximaal aantal dieren per verblijf is 177.

Ik ken de volgende verblijven in 'gebouwen'. Het zou ook boeiend zijn om per verblijf de status (mannenverblijf, paarverblijf, kraamverblijf) te kennen. Ik heb daar nu grote vraagtekens bij gezet, wie meer informatie heeft: graag!
- bunker in Stealduinse bos (Hoek van Holland). Aantal dieren en status onbekend?
- Een aantal forten van de Hollandse waterlinie (welke forten?). ca 15-30 dieren en status onbekend?
- kerk van Sexbierum? (Friesland). Dit verblijf wordt ook wel eens toegeschreven aan meervleermuizen. Minimaal 6 dieren.
- Kerk van Goutem. (Friesland) Kraamverblijf en winterverblijf. Minimaal 50 dieren.
- vleermuiskast in kop van Noord-Holland. Mannen verblijf 1 individu.
- vleermuiskast in Veerse bos (Walcheren). Kraamverblijf?
- kelder van een gemaal in Delft. Gebruikt in zomer. Status en aantal dieren onbekend.
- schuur in fabriekshal in Schwarwoude (Noord-Holland)
- kerk van Parregea (Friesland).


Ik ben benieuwd naar aanvullingen op deze lijst! Alvast bedankt.