Wat moet u doen als u een vleermuis vindt? Het antwoord is afhankelijk van de situatie:
- Wees voorzichtig en lees relevante beschrijvingen goed door.
- Raak een vleermuis nooit met blote handen aan.
- Mocht de aanwezigheid van de vleermuis of vleermuizen overlast geven, of er gevaar van verstoring van de vleermuizen bestaan, neem dan contact op met een deskundige of een opvangcentrum (via de knop Hulp - Hulp per provincie). Deze kan u advies geven over wat u het beste kunt doen.
- Vleermuizen (en hun verblijfplaatsen) zijn bij de wet beschermd, een plaagdier of ongedierte bestrijdingsbedrijf mag vleermuizen niet zomaar verdrijven. Doen ze dit wel, dan zijn ze in overtreding.
U heeft een vleermuis op de grond gevonden
U doet er verstandig aan de vleermuis niet met blote handen op te pakken. Een vleermuis die zich bedreigd voelt zal proberen te bijten. Bij twee soorten vleermuizen in Nederland kan hondsdolheid (rabiës) voorkomen. Neem daarom geen risico. Indien toch nodig om de vleermuis op te pakken, lees de vanginstructie, en bel vervolgens een vleermuisdeskundige of opvangcentrum (te vinden via Hulp - Hulp per provincie).
Als u een vleermuis op de grond vindt is dat vaak al een teken dat er iets aan de hand is. De vleermuis kan gewond zijn, ziek, verzwakt, dood, of nog te jong om te kunnen vliegen.
Dood of diepe slaap?
Of een vleermuis nog leeft of niet is niet altijd duidelijk. In rust kan een vleermuis zijn lichaamstemperatuur laten zakken. Dat gebeurt voor lange tijd tijdens de winterslaap, maar ook vaak overdag in de rest van het jaar. Zo'n afgekoelde vleermuis reageert helemaal niet of zeer sloom. Een bewegingsloze vleermuis hoeft dus niet altijd dood te zijn.
Foto maken en of opsturen voor onderzoek
Wanneer de door u gevonden vleermuis dood blijkt te zijn neem dan contact op met een vleermuisdeskundige of vleermuiswerkgroep bij u in de buurt. Vondsten van vleermuizen bieden vaak zeer waardevolle informatie over de verspreiding van soorten in Nederland. Ook kan een vondst duidelijk maken dat vleermuizen in een bepaald gebied bedreigd worden. De vleermuisdeskundige zorgt ervoor dat de gevonden vleermuis wordt geregistreerd en zonodig wordt onderzocht. Indien u geen middelen heeft om de vleermuis mee te nemen of geen deskundige weet te bereiken, verzoeken we u een foto te maken vande gevonden vleermuis. Zorg voor een goede belichting en maak het liefst meerdere foto's, waarvan mininaal een een close-up van het gezicht.
Er hangt een vleermuis buiten aan de muur of aan een boom
Het kan zijn dat u overdag buiten aan een boom of een muur een vleermuis ziet hangen. Dat wil nog niet zeggen dat die vleermuis gewond, ziek of verzwakt is!
In mei, juni en juli kan het een jong dier zijn dat uit de kolonieplaats is gekropen of gevallen. De moedervleermuis zal dan op zoek gaan naar haar jong en het jong terug naar de kolonieplaats leiden.
Tussen eind juni en begin augustus, als de jongen van de verschillende soorten vleermuizen voor het eerst gaan vliegen, komt het wel eens voor dat ze na een nacht vliegen gewoon ergens buiten gaan hangen, in plaats van naar hun verblijfplaats terug te keren. Het kan ook zijn dat de vleermuis overdag in zijn verblijfplaats is verstoord, is weg gevlogen en nu hangt bij te komen.
In de seizoenstrek in het voorjaar en najaar vliegen sommige vleermuissoorten wel 40 tot 80 km per dag. In die periode hangen vleermuizen wel eens overdag in de buitenlucht wat uit te rusten van hun inspanningen. Ze kunnen daarbij soms enkele dagen op dezelfde plek hangen.
In al deze gevallen is er niets met de vleermuis aan de hand en is er geen reden voor bezorgdheid. Het is dan ook niet nodig de dieren aan te raken of te vangen. Als de vleermuis op de plek waar hij hangt kwetsbaar is voor huisdieren (bijv. kat) is het wel verstandig de vleermuis in veiligheid te brengen. Dit kan heel simpel gebeuren door de vleermuis op een hogere plaats op te hangen, buiten bereik van huisdieren en dergelijke. Raak daarbij de vleermuis niet met de handen aan, lees van te voren de vanginstructie. Valt de vleermuis op de grond, of is er geen veilige plek waar u hem kunt achterlaten, neem dan contact op met de gemeente of een vleermuisdeskundige (te vinden via de knop Hulp - Hulp per provincie). Doe dit ook wanneer de vleermuis na enkele dagen nog niet verdwenen is.
Het kan ook voorkomen dat u buiten één of meerdere vleermuizen vindt, weggekropen achter een vensterluik, houtbetimmering of in een stapel hout of een andere beschutte plek. Als dit geen overlast oplevert, laat de vleermuizen dan gewoon met rust.
Mocht de aanwezigheid van de vleermuis of vleermuizen of die plek toch overlast geven, of bestaat er gevaar voor verstoring van de vleermuizen, neem dan contact op met uw gemeente of een vleermuisdeskundige (te vinden via de knop Hulp - Hulp per provincie).
Er vliegt of hangt een vleermuis binnen
Het kan voorkomen dat een gezonde vleermuis per ongeluk in een woonruimte terecht komt. Als de vleermuis rondvliegt is het niet verstandig om te proberen deze te vangen. Behalve dat een vliegende vleermuis zich vrijwel niet laat vangen is de kans groot dat het dier bij een vangpoging gewond raakt. Een in uw huis rondvliegende vleermuis heeft waarschijnlijk geen hulp nodig. Het open zetten van een raam of deur in die ruimte is vaak al voldoende om de vleermuis naar buiten te laten vliegen. Lukt dat niet neem dan contact op met uw gemeente of een vleermuiswerker bij u in de buurt.
U heeft een kolonie in huis
Mensen die ontdekken dat ze een kolonie in huis hebben verwachten meestal allerlei problemen. Toch komt overlast door een vleermuiskolonie maar zelden voor:
- vleermuizen 'hangen' alleen in bestaande ruimten: ze maken zelf geen ruimten, knagen niet aan materialen en maken geen nest;
- vleermuizen brengen geen parasitaire ziekten over op mensen of huisdieren: vleermuizen hebben wel parasieten (bijvoorbeeld vleermuisluizen) maar deze zijn zo aangepast aan vleermuizen dat ze niet in u of uw huisdier geïnteresseerd zijn;
- vleermuizen planten zich langzaam voort: vleermuizen krijgen slechts 1 jong per jaar, waardoor een kolonie dus ook maar langzaam groeit;
- vleermuizen vormen alleen kolonies in de kraamperiode (juni-juli) en tijdens deze periode verhuizen ze vaak naar andere verblijfplaatsen. Ze zullen dus slechts kort in uw huis aanwezig zijn;
- vleermuizen verspreiden zelden een geur; alleen als een grote kolonie een nogal ongelukkige plek uitkiest als kolonieplaats kan geuroverlast voorkomen.
Uitwerpselen
Veel klachten over vleermuizen gaan niet over de vleermuizen zelf maar over vleermuispoepjes.
Vleermuispoep is ongeveer net zo groot als muizenpoep. Het verschil is echter dat verse muizenpoep plakkerig is en als het oud is keihard. Vleermuispoep is altijd heel droog en niet hard. Als je een vleermuispoepje tussen je vingers kapot wrijft valt het als stof uit elkaar. Dat komt omdat vleermuispoep alleen bestaat uit de schildjes, pootjes en andere harde restjes van insecten. Doordat vleermuispoep zo droog is gaat het ook niet stinken. Overigens is vleermuispoep, ook wel 'guano' genoemd, de beste mest voor de tuin! Als de vleermuizen behalve de poepjes geen andere overlast veroorzaken is een vleermuisvriendelijke oplossing eenvoudig: regelmatig de poepjes opvegen.
Overlast en hulp door deskundigen
Als een kolonie vleermuizen toch voor overlast zorgt, is het belangrijk om te weten dat u niet zomaar vleermuizen mag weghalen of gaten mag dichtstoppen. Neem in zulke gevallen altijd contact op met een deskundige bij u in de buurt. Deze zoekt met u naar de beste oplossing voor u en de vleermuizen. We hebben voor u de vleermuisdeskundigen per provincie op een rijtje gezet. Selecteer uw provincie: Drenthe, Flevoland, Friesland (Fryslân), Gelderland, Groningen, Limburg, Noord-Brabant, Noord-Holland, Overijssel, Utrecht, Zeeland, Zuid-Holland.
Meer informatie
Een zeer uitgebreide brochure met als titel Vleermuizen in Huis is te downloaden (zie link onderaan pagina). Er zijn recent updates gemaakt van deze folder, maar daarmee is ze vooral dunner (en dus minder uitgebreid) geworden.